Σκουτάτοι: Το Βυζαντινό βαρύ πεζικό, διάδοχος της φάλαγγας

Άλλη μια μακεδονική κληρονομιά του Βυζαντίου

Σκουτάτοι: Το Βυζαντινό βαρύ πεζικό, διάδοχος της φάλαγγας

Γράφει ο Παντελής Καρύκας

"Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία επέζησε πάνω από 1000 χρόνια έχοντας ως στήριγμά της τον ισχυρό της στρατό. Σημαντικός πολλαπλασιαστής ισχύος των Αυτοκρατορικών στρατιών αποτελούσε το καλά εκπαιδευμένο βαρύ πεζικό, οι περίφημοι Σκουτάτοι (ασπιδοφόροι, από τη λατινική λέξη scutum = ασπίδα) πεζοί.

Οι Σκουτάτοι, στην εν λόγω περίοδο, ήταν οργανωμένοι σε τάγματα ή βάνδα, δυνάμεως 200-400 ανδρών. Από αυτούς οι 256 ήταν μάχιμοι. Το οργανωτικό υπόδειγμα του Βυζαντινού βαρέως πεζικού ακολουθούσε τα μακεδονικά πρότυπα. Έτσι το κάθε τάγμα αριθμούσε 256 μάχιμους άνδρες, όσους ακριβώς και τα συντάγματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ταγμένους σε 16 στίχους, με βάθος τεσσάρων έως οκτώ ζυγών.

Ωστόσο τα τάγματα των Σκουτάτων δεν περιελάμβαναν στις τάξεις τους αποκλειστικά βαριά οπλισμένους πεζούς. Σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον το ¼ των ανδρών του τάγματος βαρέως πεζικού, ήταν οπλισμένο με τόξο. Οι τοξότες προσέδιδαν στους Βυζαντινούς Σκουτάτους την ισχύ πυρός που στερούνταν οι αρχαίοι Έλληνες οπλίτες. Η παράταξη αυτή αποτελούσε εξέλιξη της πειραματικής φάλαγγας του Μ. Αλεξάνδρου, εντός της οποίας παρατάσσονταν σαρισσοφόροι και τοξότες.

...
Εντάχθηκαν επίσης στα βαριά τάγματα και κεστροσφενδονήτες. Η κεστροσφενδόνη δεν ήταν παρά μια απλή σφενδόνη προσαρμοσμένη σε ξύλινο στειλεό, ώστε να περιστρέφεται με μεγαλύτερη ταχύτητα προσδίδοντας έτσι στο βλήμα μεγαλύτερη αρχική ταχύτητα, άρα και καταστροφική ισχύ. Οι κεστροσφενδονήτες έβαλλαν ένα βελόσχημο βλήμα , όπως το «μαρζιβάβουλον», το οποίο είχε μεγάλη διατρητική ικανότητα και ικανοποιητικό βεληνεκές.

Και το όπλο αυτό ήταν αρχαιοελληνικό και είχε χρησιμοποιηθεί από τον ύστερο Μακεδονικό Στρατό της δυναστείας των Αντιγονιδών. Με τον τρόπο αυτό οργανωμένοι και εξοπλισμένοι οι Βυζαντινοί Σκουτάτοι πολέμησαν και νίκησαν πλήθος αντιπάλων, διατηρώντας το κύρος της Αυτοκρατορίας στο απόγειό του. Τα τάγματα των Σκουτάτων συνέχισαν να μάχονται, με τον τρόπο που αναφέρθηκε, μέχρι τον 10ο αιώνα. Νέα μεταβολή σημειώθηκε τον 14ο αιώνα."

https://cognoscoteam.gr/%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%85%cf%84%ce%ac%cf%84%ce%bf%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%ce%b2%cf%85%ce%b6%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bd%cf%8c-%ce%b2%ce%b1%cf%81%cf%8d-%cf%80%ce%b5%ce%b6%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%ce%b4%ce%b9/