Ο Μέγας Αλέξανδρος στην Περσική Επική Ποίηση

 

Σαχ-Ναμέ του Φερντοσί & Εσκενταρ-Ναμέ του Νιζαμί

Βιβλιοπαρουσίαση του έργου της Μαριάννας Ιατροπούλου-Θεοχαρίδου , εκδόσεις Έλλην

Το βιβλίο της Μαριάννας Ιατροπούλου- Θεοχαρίδου «Ο Μέγας Αλέξανδρος στην Περσικη Επική Ποίηση» , εκδόσεις Έλλην, 2007 παρουσιάζεται γιατί αποτελεί ένα μοναδικό ερευνητικό έργο όχι μόνο για τα Ελληνικά Πανεπιστημιακά δεδομένα αλλά και για τα διεθνή. Αναπτύσσοντας μια εξαιρετική σε σχολαστικότητα παρουσίαση της σημασίας του λεγόμενου Μυθιστορήματος του Μεγαλου Αλεξάνδρου, η συγγραφέας ξετυλίγει την Ιστορία της εθνικής Περσικής γραμματείας με αιχμή τα δυο αθάνατα έργα του Ιρανικού πνεύματος, το Σαχ-Ναμέ του Φερντοσί και το Εσκενταρ-Ναμέ του Νιζαμί. Στην εργασία αυτή θα ανακαλύψουμε την λειτουργια του Αλεξανδρινού συμβολισμού μέσα στην μεγαλύτερη οικογένεια των ηρώων και βασιλέων της Περσίας, τις αιτίες της πνευματικής σύνθεσης του Ιρανικού πνεύματος με το Ελληνικό και την βαθιά αξιοποίηση της συνθεσης αυτής κατά την Ισλαμική περίοδο του Περσικού έθνους.

Για την πνευματική κορύφωση της Ελληνο-Περσικής σύνθεσης μέσα από την σχέση του Πλατωνισμού και του Ιρανικού Σιιτικού Ισλάμ θα δημοσιεύσουμε σύντομα ένα εκτεταμένο κείμενο που θα φωτίσει ερμηνευτικά την σημαντικότερη , μαζί με την Ελληνο-Ρωμαϊκή, πνευματική παρακαταθήκη της Ινδό-Ευρωπαικής Παράδοσης στον παγκόσμιο πολιτισμό.

Στο εξαιρετικό αυτό βιβλίο εκτός από την αναλυτική έκθεση των θρύλων, γεγονότων και καταγραφών που ενώνουν την ιστορική πορεία της ζωής του μεγάλου έλληνα με το εθνικό φαντασιακό του μεγάλου Περσικού έθνους, βρίσκουμε και επισημάνσεις της συγγραφέως σχετικά με την σημαντική επιρροή του Περσικού Επικού Λόγου στην Ευρωπαϊκή Μεσαιωνική Ιπποτική λογοτεχνία που αγγίζει μέχρι και τα όρια της μυθολογίας και θεολογίας του Γκραάλ.

Με το έργο αυτό ο αναγνώστης θα παρακινηθεί να γνωρίσει την ιδιαιτερότητα των Ελληνο-Ιρανικών δεσμών και να αντιληφθεί την διαθρησκευτική επίδραση βαθύτερων μεταιστορικών συμβολισμών στην Παράδοση μας.

επιθεώρηση ΛΥΚΑΥΓΕΣ

Μέγας Αλέξανδρος: Πλάθοντας το νέο μας μύθο

 Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

Η ανακίνηση του Μακεδονικού ζητήματος από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας αναστάτωσε έντονα την ελληνική κοινωνία. Η χονδροειδής χάλκευση της ιστορίας από πλευράς Σκοπίων, ειδικά σε σχέση με την αρχαία Μακεδονία και την καταγωγή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δημιούργησε αισθήματα αγανάκτησης. Την αγανάκτηση αυτή μετέβαλε σε πικρία η αδιάφορη στάση του ελληνικού πολιτικού συστήματος – με τη γνωστή κατάληξη.

Ως αντίδραση, λοιπόν, η ζωή και τα κατορθώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου πήραν πρώτη θέση στη δημόσια ιστορία. Αυτό αποτελεί συνέχεια του ήδη μεγάλου κύρους του Μακεδόνα κατακτητή. Ο Αλέξανδρος δεν χρειάζεται συστάσεις: τι να πρωτοαναφέρει κανείς, τη στρατιωτική του ιδιοφυία, την πολιτική του οξυδέρκεια, την ευγένειά του προς τους ηττημένους εχθρούς, το οικουμενικό του όραμα; Οι μάχες του Γρανικού, της Ισσού, των Γαυγαμήλων στέκουν πυρακτωμένες, αιμάτινες σφραγίδες πάνω στις σελίδες της ιστορίας, ορόσημα που άλλαξαν για πάντα τις τύχες του κόσμου. Από την αλεξανδρινή αυτοκρατορία ξεπήδησε «ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας», ελληνικά κράτη και πολιτισμοί που κυριάρχησαν σε αχανείς εκτάσεις. Δίχως καμία υπερβολή ο Κωνσταντίνος Καβάφης καυχιέται πως «την Κοινήν Ελληνική Λαλιά ως μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους Ινδούς». Πάνω σε αυτό το πλούσιο υπόστρωμα εδραίωσε την κοσμοκρατορία της η Ρώμη και το Βυζάντιο, διαδόθηκε ο χριστιανισμός, επηρεάστηκε ο Ιουδαϊσμός, ο Βουδισμός, το Ισλάμ.

Όμως αυτή η εκτίμηση, λαϊκή και επιστημονική, μολονότι στρέφεται σε μία από τις πιο φημισμένες στιγμές του αρχαίου παρελθόντος, λειτουργεί και σαν ασυνέχεια στη διαχρονική ελληνική παράδοση. Εξηγούμαι: η μνήμη του Αλεξάνδρου δεν υπήρξε ποτέ αμιγώς ιστορική υπόθεση. Αναπόφευκτα, η ιστορία του έγινε θρύλος και παραμύθι, διαδόθηκε από στόμα σε στόμα από τους αρκτικούς ωκεανούς μέχρι τη νοτιοανατολική Ασία. Κάθε λαός έκανε θεό, ήρωα και προστάτη, άλλαξε τις αφηγήσεις της ζωής του και προσέθεσε νέες. Κυριότερη πηγή του παγκόσμιου αλεξανδρινού θρύλου ήταν μυθιστόρημα του Ψευδοκαλλισθένη, με καταγωγή από την πτολεμαϊκή Αίγυπτο. Αντλώντας από την λαϊκή αιγυπτιακή παράδοση, περιγράφει τον Αλέξανδρο ως γιο της Ολυμπιάδας και του Αιγυπτίου μάγου Νεκτανεβώ, ο οποίο ενώθηκε μαζί της με τη μορφή του θεού Άμμωνος. Το μυθιστόρημα γνώρισε εκπληκτική δημοφιλία στο Βυζάντιο, από όπου προέρχονται και ο περισσότερες παραλλαγές του. Ο Αλέξανδρος εκχριστιανίζεται, συνδέεται με προφητείες, κατακτά τη Ρώμη, προσκυνά στα Ιεροσόλυμα. Πολεμά τέρατα και θηρία πέρα από τα σύνορα της οικουμένης, λαμβάνει προφητείες από μαγικά δέντρα, συζητά με Ινδούς γιόγκι, αναζητά το αθάνατο νερό, σφραγίζει τα βαρβαρικά γένη πίσω από τις πύλες του βορρά. Εξερευνά τον βυθό της θάλασσας και πετά στους ουρανούς με ένα άρμα που το σέρνουν γρύπες. Είναι το πρότυπο των αυτοκρατόρων, πρόγονος της Βυζαντινής οικουμένης και τεκμήριο πολιτισμικής και πολεμικής ανωτερότητας έναντι ανατολής και δύσης.

Αυτός ο μυθολογικός Αλέξανδρος, που αγαπήθηκε στο Βυζάντιο από λογίους και λαό, είναι και η μόνη συντροφιά και παρηγοριά του Ελληνισμού τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μέσα σε διάστημα τριών αιώνων, και σε εποχές ένδειας και αγραμματοσύνης, η Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου γνώρισε 61 εκδόσεις σε 60.000 αντίτυπα. Όσο στους τοίχους των εκκλησιών ο ασκητής Σισώης οδύρεται μπροστά στον σκελετό του Μακεδόνα βασιλιά, σκεπτόμενος το μάταιο της ζωής, οι Έλληνες βλέπουν στις νίκες του κατά των Περσών, τη μελλοντική τους απελευθέρωση από τους Τούρκους. Οι ναυτικοί βλέπουν την αδελφή του την γοργόνα στις τρικυμίες, να τους ρωτάει επιτακτικά: «Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος»; Ο Έλληνας λόγιος Ιωάννης Πρίγκος, βλέποντας μία βασιλική πομπή στο Άμστερνταμ, ζηλεύει και προσεύχεται: «Διότι ούλοι να έχουν τα βασίλειά τους και οι Ρωμαίοι να είναι σκλάβοι του Τούρκου;… Μεγάλο κακό έπαθαν οι Ρωμαίοι ορθόδοξοι χριστιανοί!… Ασήκωσε, Θεέ μου, έναν άλλον Αλέξανδρον, ως πότε εκείνος τους Πέρσας έδιωξε από την Ελλάδα, έτζι και αυτόν τον τύραννο να τον διώξει, να λάμψει πάλε η χριστιανοσύνη στους τόπους της Ελλάδος καθώς και πρώτα». Ο Κανάρης κλαίει, διαβάζοντας ως νεαρός ναύτης την Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου, ενώ με το ίδιο πνεύμα γαλουχημένος, ο Νικηταράς φωνάζει στους Τούρκους ενώ υποχωρούν: «Σταθείτε Περσιάνοι, να πολεμήσουμε!». Οι ίδιες αφηγήσεις, δεμένες με τον θρύλο του Μαρμαρωμένου βασιλιά και τη Μεγάλη Ιδέα, θα κυριαρχήσουν στην λαϊκή φαντασία ως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Μοναδικό υπόλειμμά τους η παράσταση του Καραγκιόζη «Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι». Αλλά η αποξένωση από την παράδοση είναι τόσο ισχυρή, που το κοινό παραξενεύεται: τι δουλειά έχει ο Μεγαλέξανδρος με σταυρό στο δόρυ του, να προσεύχεται στον Χριστό και την Παναγία; Κι όμως, αυτή η εικόνα δεν πρέπει να ξενίζει. Δεν υπάρχει μόνο ο Αλέξανδρος της κλασσικής φιλολογίας. Υπάρχει και ο Αλέξανδρος μίας αδιάσπαστης ελληνικής λαλιάς, ο οποίος εδώ και 2.300 χρόνια «ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει».

Αυτός λοιπόν ο Αλέξανδρος, ο οποίος «ενσωματώνει την ουσία της Ρωμιοσύνης» (Richard Stoneman, The Book of Alexander the Great, σελ. viii), αποτελεί το ιδανικό σημείο αναφοράς για την άρση της ταυτοτικής μας σχιζοφρένειας. Αν η μονομερής αρχαιολατρεία αναγάγει τον Ελληνισμό σε μουσειακό είδος, η αλεξανδρινή παράδοση ενώνει την αρχαιότητα με το Βυζάντιο και το σήμερα. Σε μία εποχή γενικευμένης (και όχι μόνον ελληνικής) σύγχυσης και παρακμής, ο Αλέξανδρος του θρύλου μπορεί να γίνει σύμβολο μίας μυθοποιητικής διαδικασίας καθαρά νεοελληνικής. Ο μύθος δεν αντικαθιστά, βεβαίως, την έρευνα ούτε τον ιστορικό Αλέξανδρο, μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της ιστορίας. Ο ρόλος του είναι να συνάγει τα διάσπαρτα δεδομένα της πραγματικότητας σε ένα όλο που έχει και προσδίδει νόημα. Στο σημερινό αναστοχασμό λοιπόν, ο Έλληνας μπορεί να βρει στο πλευρό του τον Αλέξανδρο του παραμυθιού, παλιό συνοδοιπόρο σε συμφορές και περιπέτειες, να του θυμίζει το καθήκον όχι μόνο προς την ιστορία, αλλά και ως φύλακα της ίδιας της τάξης του κόσμου. Και έτσι, με αυτοπεποίθηση και ρεαλισμό, να πλάσει, όπως κήρυξε ο Λίνος Καρζής, το νέο του μύθο…

Πηγή

Ο Οδυσσέας, ο Αλέξανδρος και η Ευρασία

 

Ο Οδυσσέας, ο Αλέξανδρος και η Ευρασία

Claudio Mutti

[Επομένως, σε ποιο βαθμό είναι δικαιολογημένες οι συνήθεις προσπάθειες εντοπισμού των ριζών της Δύσης σε ορισμένες από τις ιστορικές-πολιτιστικές φάσεις στις οποίες η Ευρώπη έχει διαμορφωθεί, δηλαδή στην αρχαία Ελλάδα, στον ρωμαϊκό κόσμο ή στον λατινικό-γερμανικό Χριστιανισμό;

Εάν η νεωτερικότητα είναι «απομάγευση του κόσμου», είναι τουλάχιστον ριψοκίνδυνο να παρουσιαστεί ο ελληνικός πολιτισμός ως πρόδρομος της νεωτερικότητας, μια κουλτούρα που δεν παρήγαγε μόνο πρωτότυπα για τη σύγχρονη σκέψη όπως ο σοφιστικός ορθολογισμός και ο μηχανιστικός ατομικισμός, αλλά και εκφράστηκε (και χωρίς αμφιβολία  σε μεγαλύτερο βαθμό και με μεγαλύτερη ένταση) στα Ορφικά και Ελευσίνια Μυστήρια, στη θεολογία της ιστορίας του Ηροδότου, στη μεταφυσική των Προσωκρατικών, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, στη θεολογική ποίηση του Αισχύλου και του Πινδάρου, στη θεωρία και τον μυστικισμό των Νεοπλατωνικών.

Ούτε είναι σαφές με ποιά βάση και ποια λογική θα μπορούσε να αναφέρεται η Δύση στον ρωμαϊκό πολιτισμό, ο οποίος στην πραγματικότητα βασίζεται ακριβώς σε αυτό που είναι ό,τι  πιο σκανδαλώδες από την άποψη της νεωτερικότητας, δηλαδή στην ταύτιση της θρησκευτικής σφαίρας με τη νομική και πολιτική σφαίρα.
Μια ταύτιση τη βρίσκουμε αν μη τί άλλο στο Ισλάμ, σίγουρα όχι στον δυτικό πολιτισμό.

Εάν, ως όραμα του κόσμου, η Δύση είναι συνώνυμη με τη νεωτερικότητα και επομένως ουσιαστικά διαφέρει από το πνεύμα που πρυτανεύει στις εκδηλώσεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού στην αρχαιότητα και στον Μεσαίωνα,  ως στοιχείο του γεωγραφικού συμβολισμού, η Δύση επίσης αντιτίθεται στην Ευρώπη με ριζοσπαστικό τρόπο.]

Ο Οδυσσέας, ο Αλέξανδρος και η Ευρασία

Πριν από λίγο καιρό ξαναδιαβάζα το canto XXVI της Κόλασης του Δάντη (το περίφημο canto του Οδυσσέα). Όπως πιθανότατα θυμάστε, σε κάποιο σημείο ο Οδυσσέας του Δάντη θυμάται την ομιλία με την οποία παρακίνησε τους συντρόφους  του να διασχίσουν τις Στήλες του Ηρακλή: "Ω, αδέρφια, είπα, που με μυριάδες - κινδύνους έχετε φτάσει στη Δύση ( ...) ".
Προσπάθησα να ρίξω μια ματιά σε αυτήν την αλληγορική έννοια, η οποία, σύμφωνα με τη ρητή δήλωση του Δάντη, κρύβεται πίσω από την κυριολεκτική έννοια, τόλμησα αυτήν την υπόθεση: η Δύση που επικαλείται ο Οδυσσέας στη «μικρή προσευχή» πιθανώς δεν εξαντλείται στη χωρική έννοια της γεωγραφικής περιοχής της λέξης "Δύση", που ορίζει τη θέση του "Ήλιου που πεθαίνει" (Sol occidens), το μέρος όπου τελειώνει ο ανθρώπινος κόσμος και ξεκινά ο "κόσμος χωρίς ανθρώπους", το βασίλειο του σκότους και του θανάτου.
Από την άλλη πλευρά, είναι πιθανό ότι η Δύση του Δάντη, δεδομένης της πολυδυναμίας του συμβόλου, δείχνει επίσης μια χρονική φάση, έτσι ώστε ένα περαιτέρω νόημα της ομιλίας του Οδυσσέα θα ήταν ότι οι σύντροφοί του, ως "ηλικιωμένοι και περασμένοι", έφτασαν στο "δυτικό σημείο" της ζωής τους, δηλαδή, κοντά στο θάνατο.
Και δεδομένου ότι αντιπροσωπεύουν την ευρωπαϊκή ανθρωπότητα, πώς να μην σκεφτούμε, άμεσα, ότι η Ευρώπη πλησίαζε –και στην πραγματικότητα θα έφτασε ακριβώς την εποχή του Δάντη, στις αρχές του δέκατου τέταρτου αιώνα– κοντά σε εκείνη την ιστορική-πολιτιστική φάση η οποία, σύμφωνα με τον Ρενέ Γκενόν, «στην πραγματικότητα αντιπροσώπευε το θάνατο πολλών πραγμάτων»;

Αλλά η Δύση, ο τόπος του σκότους, είναι επίσης ένα σύμβολο αυτού που ο Martin Heidegger ονόμασε «το σκοτάδι του κόσμου».
«Ο Κόσμος» - εξηγεί ο Χάιντεγκερ - «πρέπει πάντα να γίνεται κατανοητός με την πνευματική έννοια», έτσι ώστε «το σκοτάδι του κόσμου να υπονοεί την αποδυνάμωση του πνεύματος».
Και η κατάσταση της Ευρώπης, ο Χάιντεγκερ συνεχίζει, "είναι ακόμη πιο θανατηφόρα και χωρίς θεραπεία, καθώς η αποδυνάμωση του πνεύματος προέρχεται από την ίδια".
Αυτή η αποδυνάμωση του πνεύματος, αυτή η σκοτεινιά του κόσμου, σύμφωνα με τον Guénon, είχε την οριστική της στιγμή με το τέλος του μεγάλου μεσαιωνικού πολιτισμού (ο τελευταίος σχετικά φυσιολογικός πολιτισμός που γνώρισε η Ευρώπη) και με την αρχή της κοσμικής κουλτούρας της Αναγέννησης. Σύμφωνα με τον Χάιντεγκερ, «ακόμα κι αν είχε προετοιμαστεί στο παρελθόν, αυτό (το σκοτάδι του κόσμου) έλαβε χώρα ξεκινώντας από την πνευματική κατάσταση του πρώτου μισού του 19ου αιώνα», δηλαδή, με το θρίαμβο του σύγχρονου ορθολογισμού, του υλισμού, του φιλελεύθερου ατομικισμού.
Εν πάση περιπτώσει, μπορούμε να πούμε ότι αυτό το σκοτάδι του κόσμου συμβαδίζει με αυτό που πρόσφατα ονομάστηκε «δυτικοποίηση του κόσμου».

Η κόλαση, στο κάτω μέρος της οποίας κατέληξε ο Οδυσσέας του Δάντη που έφυγε από την Ευρώπη για να μπει στο δυτικό σκοτάδι, είναι μια αιώνια Δύση (νόμος αντιποίνων!), Γιατί το φως δεν λάμπει ποτέ εκεί. Ο Δάντης βγαίνει από αυτό το αιώνιο δυτικό και άθλιο σκοτάδι χάρη στην καθοδήγηση του Βιργιλίου, του ποιητή της Αυτοκρατορίας. ο ποιητής μιας Αυτοκρατορίας που, όπως λέγεται στον Παράδεισο, VI, 4-6, είναι από την ίδια την καταγωγή του συνδεδεμένη με την Ευρώπη: "εκατό και εκατό χρόνια και περισσότερο το πουλί του Θεού - στο άκρο της Ευρώπης πίστευαν, - όπου για πρώτη φορά βγήκε».
Πρέπει πράγματι να θυμόμαστε ότι, σύμφωνα με τον Δάντη, ο αυτοκρατορικός αετός («το πουλί του Θεού») γεννήθηκε «στο άκρο της Ευρώπης», δηλαδή στη σημερινή Ανατολία, όπου βρισκόταν η Τροία. Από την άλλη πλευρά, ακόμη και η Ευρώπη, η κόρη με το ευρύ πρόσωπο που την αγαπούσε ο Δίας και η οποία έδωσε το όνομά της στην ήπειρό μας, ήταν αρχικά από την ανατολική ακτή της Μεσογείου.

Θα ήταν ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε πώς για τους Έλληνες και τους Ρωμαίους, και για άλλη μια φορά για τους άντρες του Μεσαίωνα, η γεωγραφική εικόνα της Ευρώπης επεκτείνονταν προς τα ανατολικά πολύ περισσότερο από ότι στη νεώτερη και σύγχρονη εποχή, αλλά αυτό θα ήταν άλλο θέμα.
Εμείς, οι οποίοι είμαστε εδώ για να μιλήσουμε για το «πεπρωμένο της Ευρώπης», πρέπει να αναρωτηθούμε: ποιος θα δείξει στην Ευρώπη, στο κατώφλι της τρίτης χιλιετίας, την έξοδο από τη Δύση και να γυρίσει να ξαναδεί τ' αστέρια»;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι μια διευκρίνιση. Με άλλα λόγια, πρέπει να αποκαταστήσουμε τους πραγματικούς όρους της σχέσης που υπάρχει μεταξύ Ευρώπης και Δύσης, μια σχέση φυσικής αντίθεσης και ανταγωνισμού. Πρέπει να αντικρούσουμε ένα σκανδαλώδες συνώνυμο το οποίο, επιβαλλόμενο από τους Δυτικούς νικητές του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε αποδεκτό από τους Ευρωπαίους με τον πιο άκριτο και υπνοτισμένο τρόπο.

Όταν λέμε τα οστά του"Αγίου Μάρκου" στην Βενετία είναι τα Οστά του Μεγάλου Αλεξάνδρου...

https://www.greecehighdefinition.com/blog/the-mysterious-location-of-the-tomb-of-alexander-the-great-confirme

Η κληρονομιά του Αλέξανδρου

Η Κληρονομιά του Αλεξάνδρου

Έξι αιώνες μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, ένας Έλληνας από την Αίγυπτο, παίρνοντας το όνομα του Καλλισθένη, του συντρόφου του μεγάλου Μακεδόνα, συγκέντρωσε σε μια ενιαία αφήγηση όλους τους θρύλους που το όνομα του Αλεξάνδρου είχε απελευθερώσει στην ελληνιστική Ανατολή, μεταμορφώνοντας τον κατακτητή της Ασίας σε ένα είδος μάγου που έβγαινε από τις Χίλιες και μια νύχτες.

Η χωρίς προηγούμενο διάδοση του μυθιστορήματος του ψευδο-Καλλισθένη δείχνει καθαρά την τεράστια εντύπωση που προκάλεσε σε όλο τον κόσμο η μορφή του Αλεξάνδρου. Μέσω της λατινικής μετάφρασης του Ιούλιου Βαλέριου (4ος αι.) και εκείνης του αρχιερέα Λέοντα (Νάπολη, 10ος αι.), το Μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου, συμπληρωμένο με τις μυθοπλασίες της Historia de Proeliis και της Επιστολής του Αλέξανδρου στον Αριστοτέλη, έγινε γνωστό σε όλους τους λαούς της Ευρώπης και αναπαράχθηκε σε πολλές γλώσσες, φτάνοντας μέχρι την Ισλανδία. Παρομοίως, και οι ανατολικοί λαοί μετέγραψαν στις γλώσσες τους την αφήγηση του ψευδο-Καλλισθένη, εμπλουτίζοντάς την με παραλλαγές που ο αλεξανδρινός μύθος είχε γεννήσει στην Ανατολή. Έτσι, για τους Αιγυπτίους, ο Αλέξανδρος υπήρξε ο γιος του τελευταίου Φαραώ, Νεκτανεβώ Β΄, ενώ οι Πέρσες Φιρντουζί (10ος αι.) και Νιζαμί (12ος αι.) τον είχαν μεταβάλει σε απόγονο του οίκου των Αχαιμενιδών, δηλαδή σε εθνικό ήρωα του Ιράν. Υιοθετημένος από την εσχατολογική ιουδαϊκή φιλολογία, ο Αλέξανδρος είναι επίσης παρών στο Κοράνι, όπου αναφέρεται ως Ισκαντέρ Δουλ-Καρνεΐν («Αλέξανδρος Δικέρατος»), σε ανάμνηση του γιου του θεού Άμμωνα, που ήταν στολισμένος με τα δύο κέρατα του πατέρα του. Ανάλογα χαρακτηριστικά βρίσκουμε στις αναρίθμητες μεταφράσεις του Μυθιστορήματος του Αλέξανδρου, στη συριακή, αρμενική, κοπτική, αιθιοπική, τουρκική, μαλαϊκή, σιαμέζικη και λοιπές γλώσσες. Ακόμα και σήμερα, οι οικογένειες των ευγενών του Μπαντακσάν, στις υπώρειες του Ιντοκούς, ισχυρίζονται πως κατάγονται από τον Αλέξανδρο, ενώ οι Καφίρ των ορέων του Νουριστάν θεωρούν πως είναι πρόγονοι των στρατηγών και των στρατιωτών του. Παρομοίως, ο πρόεδρος Σοεκάρνο –αλλά και οι παλαιοί Ολλανδοί κυβερνήτες– είχαν μεταμορφωθεί από τους κατοίκους της Ιάβας σε απογόνους του μεγάλου Ισκαντέρ Αγκούνγκ…

Άγαλμα του Βούδα, ελληνο-βουδιστικής τεχνοτροπίας, από το Βασίλειο της Ghandara, στο σημερινό Πακιστάν (1ος-2ος αι. μ.Χ.).
Έτσι, για πολλούς αιώνες, οι σαλτιμπάγκοι, οι ερμηνευτές του Αλβέριχου ντε Μπεζανσόν, του Αλεξάντρ ντε Μπερναί ή του πατέρα Λαμπρέχτ, οι αφηγητές του Σαχ-Ναμέχ, του Φιρντουζί και του Ισκαντέρ-Ναμέχ, του Νιζαμί, οι λαϊκοί βάρδοι και οι παραμυθάδες του χωριού αφηγούνταν στα ανάκτορα και στις δημοσιές της Ανατολής και της Δύσης πώς ο Αλέξανδρος είχε ανακαλύψει την Πηγή της Αιώνιας Νεότητας, πώς είχε εισχωρήσει στο μαγεμένο δάσος όπου, κάτω από κάθε δέντρο, κοιμάται μια νεαρή κοπέλα αιθέριας ομορφιάς, πώς είχε εξερευνήσει τον βυθό του Ωκεανού και πώς προσπάθησε να ανεβεί μέχρι τον έβδομο ουρανό. Ο Αλέξανδρος, διηγούνταν οι ποιητές, είχε αιχμαλωτίσει δυο φτερωτούς γρύπες τους οποίους άφησε νηστικούς για τρεις ημέρες. Την τρίτη μέρα, τους έζεψε σε έναν ζυγό από τον οποίο αιωρούνταν ένας θρόνος ο βασιλέας κάθισε επάνω του και ύψωσε ένα μακρύ κοντάρι στην άκρη του οποίου κρέμασε το συκώτι ενός ζώου. Οι πεινασμένοι γρύπες πέταξαν ψηλά για ν’ αρπάξουν την τροφή, και ανέβασαν έτσι τον βασιλιά στον ουρανό δεν ακούμπησαν ποτέ τη λεία τους και έτσι ο Αλέξανδρος ανέβαινε όλο και πιο ψηλά και θα έφτανε στον έβδομο ουρανό αν δεν συναντούσε ένα πνεύμα που τον διέταξε να κατέβει και πάλι ανάμεσα στους ανθρώπους: «Γιατί, του είπε, θέλεις να γνωρίσεις τα πράγματα του ουρανού όταν αγνοείς τα πράγματα της γης;»…
Αυτή την εικόνα της αναλήψεως του Αλεξάνδρου την συναντάμε λίγο-πολύ παντού στη Δύση: ας αναφέρουμε, ανάμεσα σε άλλα, το θαυμάσιο ψηφιδωτό δάπεδο του καθεδρικού ναού του Οτράντο, τα κιονόκρανα της Μονής του Μουασάκ, τα ανάγλυφα που κοσμούν την πρόσοψη του καθεδρικού ναού του Μπόργκο Σαν Ντονίνο ή εκείνη της εκκλησίας του Αγίου Μάρκου, στη Βενετία. Την ξαναβρίσκουμε, σχεδόν πανομοιότυπη, σε περσικές, αιθιοπικές, τουρκικές, ινδικές μινιατούρες. Η ωραιότερη αναπαράσταση αυτού του θέματος είναι, ίσως, αυτή που βρίσκουμε επάνω σε ένα θαυμάσιο μουσουλμανικό σμάλτο, στο Μουσείο Φερντιναντέουμ του Ίνσμπρουκ, που ανήκε άλλοτε σε έναν ακόμα λάτρη του Αλεξάνδρου: τον πρίγκιπα Σουλεϊμάν ιμπν-Νταούντ της Μοσούλης (1114-1144)…

Στο βάθος αυτής της οικουμενικής ονειροφαντασίας βρίσκεται ένα μοναδικό ιστορικό γεγονός: αν ο Αλέξανδρος κατέστη ο μοναδικός, κοινός σε Ανατολή και Δύση, ήρωας, αυτό συνέβη γιατί ο κόσμος που δημιούργησε εκπροσωπεί τη μεγαλύτερη διεθνή κοινότητα που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης.

Skanda: The Alexander Romance in India

http://murugan.org/research/gopalapillai.htm