Σελίδες

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Βασίλειος Β'. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Βασίλειος Β'. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Βασίλειος Β΄ ο Βουλγαροκτόνος


(Το κείμενο κάνει το κλασικό λάθος να μπερδεύει την αριστοκρατία με την φεουδαρχία και την πλουτοκρατία. Αριστοκρατία ήταν οι αξιωματικοί του Λαϊκού Στρατού των Ακριτών του Βασιλείου Β ', όχι οι μεγαλογαιοκτήμονες.)


Ο μακροβιότερος βυζαντινός αυτοκράτορας, βασίλεψε σχεδόν μισό αιώνα (976 – 1025), ο Βασίλειος Β΄, αυτός που ονομάστηκε αργότερα Βουλγαροκτόνος, προσωποποιεί το σημείο της ύψιστης πολιτικής και στρατιωτικής ακμής της αυτοκρατορίας. Όμως, όσο περίεργο κι αν ακούγεται, η πιο δύσκολη μάχη που έδωσε ήταν η προσπάθεια της εδραίωσης της εξουσίας του πάνω στον αυτοκρατορικό θρόνο και στη συνέχεια το ανελέητο κυνήγι που εξαπέλυσε εναντίον των πλούσιων γαιοκτημόνων αριστοκρατών. Μπορεί να επικεντρωνόμαστε πάνω στις επικές νικηφόρες μάχες του με τους Βούλγαρους, αλλά θα έπρεπε να αποδίδονται τα εύσημα και στην οικονομική πολιτική του που ευνόησε τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα. Τα χρόνια πριν την άλωση της Πόλης, ο βυζαντινός λαός θεωρούσε πως οι μεγαλύτεροι αυτοκράτορες ήταν ο Ηράκλειος και ο Βασίλειος Β΄ και δεν έχουμε κανέναν λόγο να τον αμφισβητήσουμε.

Μετά από απεγνωσμένη πάλη και εξοντωτικούς εμφύλιους ο Βασίλειος είχε κατατροπώσει όλους τους εσωτερικούς εχθρούς. Ήταν ένα διάστημα δεκατριών ετών με δοκιμασίες και πίκρες που μετέβαλαν οριστικά τον Βασίλειο Β΄. Χάνοντας κάθε διάθεση για τις απολαύσεις της ζωής, μέσα στα γαλάζια του μάτια αντικατοπτρίζονταν η καχυποψία. Δεν είχε εμπιστοσύνη σε κανέναν, δεν ένιωσε αγάπη, δεν έκανε φίλους. Έμεινε ανύπαντρος, ζώντας κλεισμένος στον εαυτό του και κυβέρνησε ολομόναχος την αυτοκρατορία, αποφεύγοντας κάθε συμβουλή. Ο τρόπος ζωής του ήταν του ασκητή ή του πολεμιστή. Η αυλική μεγαλοπρέπεια δεν τον συγκινούσε και δεν ασχολήθηκε με την τέχνη και την επιστήμη, αν και ήταν εγγονός του περίφημου λόγιου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ΄ Πορφυρογέννητου. Είχε έκφραση απλή και κοφτή, θα λέγαμε ωμή. Ορκισμένος εχθρός της αριστοκρατίας, ωστόσο δεν επιδίωξε την αγάπη του λαού. Απαιτούσε υπακοή, όχι αγάπη. Το βλέμμα του στράφηκε στον αγώνα εναντίον εξωτερικών και εσωτερικών εχθρών.

Ο Βασίλειος εκτίμησε σωστά πως η επεκτατική μανία των μεγαλογαιοκτημόνων αριστοκρατών της επαρχίας απειλούσε την οικονομική και κοινωνική δομή της αυτοκρατορίας. Έτσι, υιοθέτησε μια αντιαριστοκρατική αγροτική πολιτική, σε συνάρτηση και με το γεγονός πως οι οικογένειες των δυνατών προσπάθησαν να του αμφισβητήσουν τα δικαιώματα του θρόνου. Μια Νεαρά του 992 αφορά την άρση της προθεσμίας σαράντα ετών για τη διαγραφή, μετά τη παρέλευση της οποίας, χανόταν και το δικαίωμα επανάκτησης της αγροκτησίας που αποκτήθηκε παράνομα. Μέχρι τότε η δυνατοί μπορούσαν να καταστρατηγήσουν την περίοδο της διαγραφής και να εξασφαλίσουν τη μόνιμη κατοχή της παράνομης ιδιοκτησίας. Έτσι, ο Βασίλειος καθόρισε ότι όλες οι περιουσίες των δυνατών που αγοράστηκαν παράνομα από τους φτωχούς οφείλουν να επιστραφούν, ανεξάρτητα από την προθεσμία της διαγραφής και χωρίς καμιά αποζημίωση! Με την ίδια Νεαρά περιορίζει την αύξηση της εκκλησιαστικής περιουσίας σε βάρος των φτωχών αγροτών. Τα μεγάλα μοναστηριακά συγκροτήματα δεν επιτρέπεται να αποκτούν νέες εκτάσεις γης.

Με το πέρασμα των ετών, τα μέτρα εναντίον των δυνατών έγιναν αυστηρότερα. Τους επέβαλε την υποχρέωση να καταβάλλουν το αλληλέγγυον για τους φτωχούς, δηλαδή να είναι υπεύθυνοι για τις υπολειπόμενες απλήρωτες φορολογικές υποχρεώσεις των χωρικών. Το βάρος λοιπόν μεταφέρεται από την αγροτική κοινότητα στους ώμους του μεγαλοκτηματία. Με αυτό το μέτρο έφερε ένα τρομερό χτύπημα στους δυνατούς και επιπλέον εξασφάλισε με ασφαλέστερο τρόπο την καταβολή των εσόδων του αλληλέγγυου στο δημόσιο ταμείο. Οι διαμαρτυρίες των δυνατών, που είχαν και την αρωγή του Πατριάρχη Σεργίου, δεν κλόνισαν τον Βασίλειο που έμεινε σταθερός στην αμετάκλητη απόφασή του να συντρίψει την αριστοκρατία.

Ενώ όμως στο πεδίο της μάχης ο Βασίλειος ήταν ωμός και αμείλικτος, στην πολιτική του φέρθηκε με επιείκεια στην κατακτημένη χώρα. Αναγνώρισε τις συνήθειες της χώρας και επέτρεψε στους νέους υπηκόους να πληρώνουν τον φόρο σε είδος. Εννοείται πως κατάργησε το Πατριαρχείο της Αχρίδας, αλλά την αναγνώρισε ως Αυτοκέφαλη Εκκλησία και εξαρτιόταν απευθείας από τον αυτοκράτορα που είχε το δικαίωμα να διορίζει ο ίδιος τον αρχιεπίσκοπο. Με αυτό τον τρόπο απέφυγε να δυναμώσει περισσότερο το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.Διοικητικά τα νέα εδάφη οργανώθηκαν σε Θέματα, όπως και η υπόλοιπη αυτοκρατορία.

Τα τελευταία χρόνια ο αυτοκράτορας έδρασε στην Ασία όπου ενσωμάτωσε νέες περιοχές στον Καύκασομε το Βυζάντιο να δημιουργεί ένα τόξο από τη Μέση Ανατολή, τη Μεσοποταμία και τις Καυκάσιες χώρες. Λίγο πριν το θάνατό του στράφηκε στη Δύση, όπου εδραίωσε τη βυζαντινή κυριαρχία στη Νότια Ιταλία και ξεκίνησε προετοιμασίες για την κατάκτηση της Σικελίας, την οποία κρατούσαν οι Άραβες. Αλλά στις 15 Δεκεμβρίου του 1025 τον βρήκε ο θάνατος. Κληροδότησε μια αυτοκρατορία που επεκτεινόταν από τις οροσειρές της Αρμενίαςως την Αδριατική και από τον Ευφράτη ως τον Δούναβη. Είχε ενσωματώσει ένα μεγάλο σλαβικό βασίλειο, ενώ ένα άλλο, ακόμα μεγαλύτερο (Ρωσία) βρισκόταν κάτω από την πνευματική του επιρροή.

Θάφτηκε όπως ο ίδιος είχε ζητήσει από τον αδελφό του και διάδοχο Κωνσταντίνο Η’ χωρίς πομπές και επισημότητες στο Ναό του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην περιοχή Έβδομον, έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Μπορεί να έμεινε περισσότερος γνωστός για την υποταγή της Βουλγαρίας, αλλά θεωρώ πως σπουδαιότερα έργα του ήταν, παρά τους πολλούς πολέμους, ότι άφησε τα ταμεία του κράτους γεμάτα, που οι ανίκανοι διάδοχοί του τα επόμενα πενήντα χρόνια τα κατασπατάλησαν. Ότι φορολόγησε βαριά τους πλούσιους και την εκκλησία, και ότι ήταν δημοφιλέστατος στους φτωχούς αγρότες και στον στρατό αφήνοντας ένα κράτος που ήταν το ισχυρότερο, οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά στην Ευρώπη.

https://cognoscoteam.gr/%ce%bf-%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-%ce%b2%ce%b1%cf%83%ce%af%ce%bb%ce%b5%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%b2%ce%84-%ce%bf-%ce%b2%ce%bf%cf%85%ce%bb%ce%b3%ce%b1%cf%81%ce%bf/