http://mavroskrinos.blogspot.com/2019/12/blog-post_27.html
Λέγεται ότι κατά τον θάνατο του Ιουλιανού, που συνέβη στη συμβολή των ποταμών Τίγρη και Γύνδη, οι παρευρισκόμενοι είδαν από το σώμα του να αναδύονται δύο ψυχές: πρώτον εκείνη του Ιουλιανού, έπειτα εκείνη του Μεγάλου Αλεξάνδρου. "Παρόμοια με δύο δάδες, έγιναν δύο μπάλες φωτιάς, και στη συνέχεια δύο ταινίες που συγχωνεύτηκαν με τα αμέτρητα αστέρια του Στερεώματος".
Η αφομοίωση της φιγούρας του Αλέξανδρου με εκείνη του αυτοκράτορα Ιουλιανού δεν είναι τυχαία. Πράγματι, είχε ειπωθεί στη μητέρα του ότι ένας νέος Αλέξανδρος θα γεννηθεί από τη μήτρα της. Και ο ίδιος ο Ιουλιανός πίστευε τα λόγια του Μάξιμου της Εφέσου (ο οποίος τον εισήγαγε στον Νεοπλατωνισμό και τον μύησε στα Μιθραϊκά μυστήρια και στη θρησκεία του Ιαμβλίχου) όταν τον διαβεβαίωσε ότι ήταν προορισμένος να επανασυνδέσει την Ανατολή και τη Δύση και να ξεπεράσει τις πράξεις εκείνου που στον Ισλαμικό κόσμο θα γίνονταν γνωστός ως Iskander Dhu'l-Qarnayn (Αλέξανδρος ο Δικέρατος): "ένα επίθετο που ερμηνεύεται αναφορικά με τους δύο αιώνες, τις δύο ηλικίες, τους δύο κύκλους του Αλεξάνδρου".
Όπως και ο Μακεδόνας, ο οποίος ανακηρύχθηκε γιος του Άμμωνα, ο Ιουλιανός αναγόρευσε επισήμως τον εαυτό του υιό του Ήλιου, καθώς και δεύτερο Ηρακλή-Μίθρα, "που προορίζονται από τους θεούς να αποκαταστήσουν τη θρησκευτική και πολιτική τάξη στον ρωμαϊκό κόσμο". Υπό αυτή την έννοια, ο αυτοκράτορας, λόγω του imitatio heroum (μίμηση ηρώων. Λατινικά στο κείμενο) του, που ανέρχεται στο βαθμό του πραγματικού imitatio dei (μίμηση θεών), γίνεται ένα είδος Σωτήρα του κατοικημένου κόσμου, ενώ η αποστολή του ενάντια στην Περσία, δεν είναι μια επιχείρηση που στοχεύει μια απλή εδαφική κατάκτηση, "φαίνεται να εξομοιώνεται, μέσω της μορφής του Ιουλιανού, με την αποστολή εξαγνισμού ολόκληρης της γης και της θάλασσας που ο Θεός ανέθεσε στον Ηρακλή και στον Διόνυσο".
Η προώθηση του Ιουλιανού προς την Ανατολή, ως αναστηλωτής του ηλιακού μονοθεϊσμού, πρέπει επομένως να ερμηνευθεί ως μια προωθημένη προϋπάντηση του Ήλιου. Όπως και στην περίπτωση του Αλεξάνδρου, αυτή η προώθηση πρέπει αναγκαστικά να γίνει σύμφωνα με το εύρος και την εξύψωση.
Η απόρριψη του Χριστιανισμού από τον Ιουλιανό χαρακτηρίζεται κατ' αρχάς ως απόρριψη της ιδέας του χαμένου Παραδείσου που θέτει το Υποκείμενο όχι στο Κέντρο, στον ουράνιο Πόλο, αλλά έξω από αυτό. Ένα τέτοιο Υποκείμενο, που θεωρείται ως εξόριστο-Υποκείμενο, υποφέρει από την ενοχή του προπατορικού αμαρτήματος. Η αυτοκρατορική ιδέα του Ιουλιανού επιβεβαιώνει τον θεϊκό χαρακτήρα του Υποκειμένου που εδράζεται στο Κέντρο του Κόσμου. Αυτό το Υποκείμενο είναι απολύτως αδιαχώριστο από τον Θεό (εξύψωση) και μέσα από την οριζόντια επέκταση της δύναμής του (εύρος) εξαγνίζει το χώρο μεταμορφώνοντας τον και πάλι σε Παράδεισο.
Ο Αλέξανδρος εισήλθε στη Γη του Σκότους αναζητώντας την Πηγή της Ζωής που θα τον έκανε αθάνατο. Ωστόσο, η αποστολή του ήταν ανεπιτυχής και μόνο ο σύντροφος Ανδρέας (al-Khidr στην ισλαμική έκδοση του θρύλου) (στμ. εννοείται στο μεσαιωνικό "Μυθιστόρημα του Αλέξανδρου") κατάφερε να πιει από την πηγή φθάνοντας την αθανασία. Αυτή η "Πηγή" μπορεί να βρεθεί μόνο στον Πόλο του Παραδείσου (Γήινος Παράδεισος) που αντιπροσωπεύει το ίδιο το κέντρο του κόσμου. «Αυτός ο Πόλος είναι ακόμα στην πραγματικότητα μέρος του Κόσμου, αλλά η θέση του είναι σχεδόν υπερ-κοσμική: έτσι εξηγείται το γεγονός ότι από εδώ μπορεί να προσεγγισθεί ο καρπός του Δέντρου της Ζωής, που ισοδυναμεί με το ότι το Όν έφτασε στο κέντρο του κόσμου μας και έχει ήδη κατακτήσει την αθανασία». Και αυτός είναι ο Πόλος προς τον οποίο ο Ιουλιανός έτεινε για να επανενώσει τον άνθρωπο με την αρχέγονη πνευματική του ουσία, που χάθηκε λόγω της αποχώρησης από το Κέντρο του Αγαθού.
Ο Ήλιος, στην αυτοκρατορική θεολογία του Ιουλιανού, είναι η κατανοητή υπόσταση του Αγαθού και το φως του Ήλιου είναι η πνευματική ενέργεια που φωτίζει τα πνεύματα. Σε πολλές Ευρασιατικές παραδόσεις ο Ήλιος αντιπροσωπεύεται ως ο καρπός του Παγκόσμιου Δέντρου. Αυτό αφήνει το δέντρο του στην αρχή κάθε κύκλου για να επανέλθει εκεί και πάλι στο τέλος. Από αυτή την άποψη, το δέντρο, εκτός από τον φυσικό αξονικό συμβολισμό του, αναλαμβάνει την έννοια του "σταθμού του Ήλιου". Αυτός ο συμβολισμός αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία εάν θεωρήσουμε ότι ο Axis Mundi (Άξονας του Κόσμου) θεωρείται πάντοτε περισσότερο ή λιγότερο ρητώς ως "φωτεινός". Όπως είπε ο Πλάτωνας, είναι ένας φωτεινός άξονας διαμαντιού. Και πάντα σύμφωνα με τον Πλάτωνα, όπως το Δέντρο της Ζωής που εκτείνεται από πάνω προς τα κάτω, ο άνθρωπος είναι ένα ουράνιο φυτό του οποίου οι ρίζες τείνουν προς τον ουρανό και τα κλαδιά του προς τα κάτω. Συνεπώς, η ύπαρξή του δεν μπορεί να διαχωριστεί με κανέναν τρόπο από τη μεταφυσική τάξη. Η τάση προς τον μονοθεϊσμό και την οικουμενικότητα της ηλιακής θρησκευτικότητας του Ιουλιανού βασίστηκε ακριβώς στο γεγονός ότι η μοναδικότητα του Θείου πρέπει αναγκαστικά να αντικατοπτρίζεται στην ενότητα της αυτοκρατορίας και στον "αγγελοποιημένο Ηγέτη" της, ικανό να διατηρήσει την άμεση σχέση μεταξύ φυσικής και μεταφυσικής τάξης.
Είναι αυτονόητο ότι μια τέτοια αντίληψη της αυτοκρατορικής ιδέας δεν διαφέρει υπερβολικά από των Γιβελίνων και τον Φρειδερίκου που άνθισε στον Ευρωπαϊκό Μεσαίωνα. Παρόλο που επηρεάστηκε από το αυγουστινικό δόγμα του προπατορικού αμαρτήματος, η αυτοκρατορική ιδέα του Φρειδερίκου Β' θεωρούσε την Αυτοκρατορία ως αντίδοτο για τη διαφθορά που προκάλεσε η αμαρτία, διότι μέσω της Αυτοκρατορίας ο θεϊκός νόμος έγινε πραγματικότητα. Η αυτοκρατορία, ως δύναμη που φρενάρει (Κατέχον), έχει το καθήκον να περιορίζει την εγκληματική βούληση και να αποκαθιστά τη τάξη που καταστρέφεται από την αμαρτία. Το καθήκον του αυτοκράτορα, που εξαρτάται μόνο από τον Θεό, είναι να ξεπεραστεί η κατάσταση του εξόριστου-Υποκειμένου φέρνοντας τον άνθρωπο πίσω στο Κέντρο του. Με αυτή την έννοια, δεν υπάρχει πλέον διάκριση μεταξύ της θείας πόλης και της γήινης πόλης, καθώς θεραπεύεται από την πρόνοια της αυτοκρατορίας. Στην πραγματικότητα, τόσο στην προοπτική του Ιουλιανού όσο και του Φρειδερίκου, η ιδανική αρχή πάνω στην οποία θεμελιώνεται η αυτοκρατορία στην ιερότητα της είναι θεοκρατικής φύσης. Και τόσο ο Ιουλιανός όσο και ο Φρειδερίκος αντιπροσωπεύουν την τέλεια ενσάρκωση του φιλοσόφου και του θεολόγου βασιλιά που αναφέρει ο ρώσος παραδοσιάρχης στοχαστής Αλεξάντερ Ντούγκιν στο κείμενο του με έναν βαθιά μεταφορικό χαρακτήρα «Ο Ορίζοντας της ιδανικής αυτοκρατορίας».
Τώρα, όπως αναφέρθηκε από τον Claudio Mutti στη συλλογή δοκιμίων του για τις επιφάνειες της αυτοκρατορικής ιδέας, η προσπάθεια του Ιουλιανού να επανιδρύσει τον παγανικό πολιτισμό συγκρίθηκε τόσο με την επιτυχή προσπάθεια του Ιμάμ Χομεϊνί να αναδιοργανώσει ένα κράτος όπως το Ιράν και την προσπάθεια του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β να κρατήσει ζωντανή μια θρησκεία ήδη προορισμένη να δύσει. Ωστόσο, μια σύγκριση που φαίνεται να ταιριάζει καλύτερα με την ιερατική μορφή του Ρωμαίου Αυτοκράτορα μπορεί να είναι με τον Αιγύπτιο Φαραώ Ακαινατόν: αυτός που ανέβασε τον ηλιακό δίσκο Ατόν, κοσμοκράτη και καθολικό δημιουργό, παγκόσμια πηγή ζωής και μοναδική αιώνια επιφάνεια της υπέρτατης θεότητας. Μέσα από τη λεγόμενη "επανάσταση του Amarna", ο Amenhotep IV ανέλαβε το όνομα του Akh-en-Aton (αυτός που εξυπηρετεί τον Aton) και, απελευθερωμένος από το ιερατείο σε ότι αφορά στα θρησκευτικά θέματα, αποκατέστησε μια άμεση σχέση ανάμεσα στο Θείο και τη βασιλική ισχύ. Ο θάνατός του και το τέλος της δυναστείας του XVIII με τον διάδοχό του Tut-Ankh-Amon, ο οποίος αποκατέστησε τις σχέσεις με την ιερατική τάξη, σηματοδότησε, σύμφωνα με την κοινή γνώμη των επιστημόνων, το τέλος της δημιουργικότητας της αιγυπτιακής μεγαλοφυΐας.
Η συγγραφέας Μαξιμιανή Πόρτας (γνωστή και ως Savitri Devi Mukherji) στο έργο της «Η Αστραπή και ο Ήλιος» αναγνώρισε στην εικόνα του Φαραώ Ακχενατόν ένα παράδειγμα του «άνθρωπου πέραν του χρόνου»: δηλαδή ενός ανθρώπου που εμμένει στις βαθιές του πεποιθήσεις ανεξάρτητα από τον περιβάλλοντα κόσμο, αγνοώντας το και σχεδόν σε ανοικτή αντίθεση με αυτό. Ο Ιουλιανός, όπως ο Ακχενατόν, ο οποίος καθιέρωσε τον ηλιακό μονοθεϊσμό σε μια εποχή κατά την οποία ο αιγυπτιακός κόσμος βιώνει μια φάση ανοιχτής αποσύνθεσης, μπορεί να θεωρηθεί «άνθρωπος πάνω/πέραν από το χρόνο». Ο Ιουλιανός έζησε επίσης σε μια εποχή κατά την οποία η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία γνώρισε μια μη αναστρέψιμη φάση παρακμής. Μια αποσύνθεση που ο Ιουλιανός, βαθιά επηρεασμένος από τον Νεοπλατωνισμό, αποδίδει στην εξάπλωση μιας θρησκείας, του Χριστιανισμού, που θεωρείται αλλότρια προς τα θεμέλια και στην ουσία της αυτοκρατορίας. Και όπως ο Ακχενατόν, η προσπάθεια του Ιουλιανού, επίσης λόγω του πρόωρου θανάτου του, καταδικάστηκε σε αποτυχία.
Ο μονοθεϊσμός ή ο ενοθεϊσμός που εισήγαγε ο Ιουλιανός μπορεί δικαίως να θεωρηθεί ως "σύνθεση όλων των παγανιστικών θρησκειών και θεολογιών". Ο Ήλιος είναι ο μόνος αληθινός Θεός και οι άλλοι ρωμαϊκοί θεοί δεν είναι παρά οι υποστάσεις του. Ο Ιουλιανός δεν εφηύρε μια θρησκεία και δεν εισήγαγε στοιχεία ξένα προς την ρωμαϊκή θρησκευτική παράδοση. "Η Ρώμη δεν απαρνήθηκε τις αυστηρότερες παραδόσεις της για να υποδεχτεί και να υιοθετήσει ξένες λατρείες και έθιμα. Αντιθέτως, αφού καθαρίστηκε από τα ψευδή και διφορούμενα χαρακτηριστικά της, η βεδουίνικης καταγωγής λατρεία, εγκαταστάθηκε στη Συρία και έγινε κρατική ρωμαϊκή λατρεία και ο Θεός του Ήλιου συγχωνεύεται με τον πιο χαρακτηριστικό Θεό της καθαρής Ρωμαϊκής παράδοσης, τον Καπιτώλιο Δία. Αυτό το γεγονός, το οποίο θα μπορούσε να ορίσει ο René Guénon ως προνοητική παρέμβαση από την Ανατολή υπέρ της Ρώμης, θα μπορούσε να συμβεί για το λόγο ότι η ηλιακή λατρεία της ύστερης Ρωμαϊκής αρχαιότητας αντιπροσώπευε την επανεμφάνιση μιας κοινής αρχέγονης κληρονομιάς ».
Οι Πέρσες λατρεύουν τον Ήλιο με το όνομα Μίθρα. Και ο Ιουλιανός, που στοχεύει σε μια μορφή οικουμενικότητας του Μιθραϊσμού, στον Ύμνο του στον Ήλιο ταυτίζει τον Μίθρα με το Sol Invictus, την υπέρτατη ρωμαϊκή θεότητα ξεκινώντας από την μεταρρύθμιση του Αυρηλιανού το 274 μ.Χ. Και γιόρτασε την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου με τον Απόλλωνα και τον Προμηθέα. Στην πραγματικότητα, ο Μίθρας διαδραματίζει πολύπλοκο ρόλο στην Ιρανική κοσμογονία. Γιορτάζεται στον ύμνο Mihr Yasht και δημιουργήθηκε από τον Ahura Mazda, ο Μίθρας είναι ένας παντογνώστης και τα πάντα ορών ηλιακός Θεός που προνοεί για όλη τη δημιουργία, τη γονιμότητα των αγρών και τα ζώα και ταυτόχρονα είναι ένας πολεμιστής Θεός. Ο Μίθρας, ωστόσο, δεν μοιράζεται την τραγική τύχη άλλων μυστηριακών θεοτήτων και το σενάριο της Μιθραϊκής μύησης δεν περιλαμβάνει αποδεικτικά στοιχεία του θανάτου και της Ανάστασης. Ο Ιουλιανός μυήθηκε σε αυτά τα μυστήρια και ο Ύμνος στο Βασιλιά Ήλιο αντηχεί τόσο την μυητική του εμπειρία όσο και τις νεοπλατωνικές του επιρροές. Όλες οι θεότητες εξαρτώνται από το Φως του Ήλιου και είναι η εκδήλωση της ισχύος του. "Ο Ήλιος δεν είναι απλά ο φυσικός αστέρας αλλά το σύμβολο του μεταφυσικού φωτός και της δύναμης με μια υπερβατική έννοια [...] Ο Ήλιος ταυτίζεται με τον Απόλλωνα, ο οποίος, δεδομένων των θεμελιωδών ποιοτήτων του το αμετάβλητο, τη τελειότητα, την αιωνιότητα, είναι η προσωποποίηση της θείας ενότητας που εκφράζεται ως καθαρή και απόλυτη νοημοσύνη». Η φιγούρα του Άττη συνδέεται επίσης με τον Ήλιο, τον σύντροφο της Κυβέλης (προέλευση των πνευματικών θεών και της Θείας Πρόνοιας), που στον Ύμνο της Μητέρας των Θεών του Ιουλιανού ενσαρκώνει τον Λόγο: η δημιουργική αιτία κάθε όντος.
Πρόκειται για μια προοπτική που δεν είναι ανόμοια με εκείνη της ερμητικής, σύμφωνα με την οποία «το Φως είναι η υπέρτατη διάνοια (Θεός) που υπάρχει πριν η υγρή φύση αναδυθεί από το σκοτάδι, ενώ ο φωτεινός Λόγος που προέκυψε από τη διάνοια είναι γιος του Θεού". Ο Λόγος είναι εδώ μια θεϊκή υπόσταση. Έχει μια μυστικιστική αξία που περιβάλλει τον Κόσμο σε όλα του τα σημεία. "Από τη στιγμή που ο δημιουργός έπλασε ολόκληρο τον κόσμο, όχι με τα χέρια του, αλλά με τον Λόγο, τον θεωρούσε ως παρόν, πάντα υπάρχοντα, τον δημιουργό όλων, του ενός και του μοναδικού". Και πάλι: "η διάνοια είναι της ίδιας ουσίας του Θεού [...], δεν προέρχεται από την ουσία του Θεού, αλλά ξεδιπλώνεται από αυτήν σαν το ηλιακό φως. Γιατί στους ανθρώπους αυτή η διάνοια είναι Θεός ".
Έτσι, σύμφωνα με τον Ιουλιανό, ανάμεσα στον υπερ-αισθητό κόσμο του Θείου και τις αγγελικές του νοημοσύνες και στον κόσμο των υλικών και σωματικών μορφών υπάρχει ένας τρίτος "πνευματικός" κόσμος στον οποίο ο Ήλιος, ο υιός του Ενός και η υπόσταση της Ανώτατης Αρχής, "εκτελεί μια μεσολάβηση, συντονιστής και ενοποιητής σε σχέση με τα πνευματικά και δημιουργικά αίτια, συμμετέχοντας τόσο στην ενότητα της υπερβατικής αρχής όσο και στην ενδεχόμενη πολλαπλότητα της φαινομενικής εκδήλωσης». Πρόκειται για μια νεο-πλατωνική ιδέα που υιοθετήθηκε επίσης από την ισλαμική θεοσοφία του Shaikh al-Ishraq Sohrawardi (1155-1191) και του Mahmud Qotboddin Shirazi (1237-1311). Πράγματι, ο ίδιος ο Sohrawardi ήταν πεπεισμένος ότι μια κοινότητα καθοδηγούμενη απευθείας από τον Θεό υπήρχε ανάμεσα στους αρχαίους Πέρσες. Ο Πλάτωνας και ο Ερμής ο Τρισμέγιστος θα είχαν δει την ύπαρξή του δόγματος του φωτός, που βασίζεται στο εκστατικό όραμα των όντων του φωτός. Και αυτό το φως δεν είναι τίποτα περισσότερο από το «φως της δόξας» του Ζωροαστρισμού (xvarnah: όρος που υποδηλώνει την αρχέγονη φλόγα που είναι η πηγή των ουράνιων λάμψεων, οι υποστάσεις εκείνες του φωτός που δημιουργούν η μία την άλλη και από τις δικές τους ακτινοβολίες φτάνουν στο απροσμέτρητο). Το φως αντιτίθεται στο καθαρό σκοτάδι του δυτικού κόσμου (το μανδύα της περίστασης) στον οποία βασιλεύει το κακό εξαιτίας της απουσίας του Θεού.
Πάνω από χίλια χρόνια μετά τον Ιουλιανό, ένας άλλος φιλόσοφος που έζησε σε μια εποχή αυτοκρατορικής παρακμής, ο Βυζαντινός Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός (1355-1452), μίλησε ρητά για την αναζήτηση του Παράδεισου ως της εσωτερικής οδού του Πνεύματος προς το κέντρο της τυλιγμένης στο φως ψυχής. Ο Πλήθων, ο οποίος εκφράζει το ιδανικό του για επανένωση των θρησκειών στη βάση της πρωταρχικής τους ενότητας, αναστάτωσε τους συμμετέχοντες στην ενωτική Συνόδου της Φλωρεντίας το 1439, πίστευε ότι μέσω της πλατωνικής φιλοσοφίας, κληρονόμο του Ζωροαστρισμού, θα ήταν δυνατό να δημιουργηθεί μια θεοκεντρική και θεοκρατική κοινωνία εμπνευσμένη από την ηλιακή λατρεία. Επίσης, πίστευε ότι ήταν ο συνεχιστής μια αδιάσπαστης ευρασιατικής γραμμής σοφίας που είχε την προέλευση της στην αρχαιότητα και που, μέσω του Ζωροάστρη, του Πυθαγόρα, του Πλάτωνα και των Βραχμάνων, είχε φτάσει μέχρι σε αυτόν. Για το λόγο αυτό, ο Πλήθωνας, όπως και ο Ιουλιανός, κατηγορήθηκε ότι θέλει να αποκαταστήσει τον παγανισμό. Ωστόσο, ήταν απλώς μια προσπάθεια να συμφιλιώσει τον άνθρωπο με τα αρχέγονα μέσω του πλατωνισμού και του ηλιακού μονοθεϊσμού, ο μόνος τρόπος να ξεπεραστούν οι θρησκευτικές αντιπαραθέσεις τόσο μεταξύ των Χριστιανών όσο και μεταξύ των Χριστιανών και των μουσουλμάνων και να καθιερωθεί η παγκόσμια ειρήνη.
Είναι επομένως προφανές, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ότι ο Ιουλιανός δεν εισήγαγε κανένα ξένο ή ιδιαίτερο στοιχείο καινοτομίας στο σύνολο της ρωμαϊκής θρησκευτικότητας. Η κίνηση του θα μπορούσε να γίνει καλύτερα κατανοητή ως επιστροφή στην αρχέγονη θρησκευτικότητα. σε αυτό που ο Δανός μελετητής, πολιτογραφημένος Γερμανός, ο Χέρμαν Γουίρτς αποκάλεσε τον Urmonotheismus (στμ Μονοθεϊσμός Ουρ, Αρχέγονος Μονοθεϊσμός). "Το βασικό στοιχείο αυτής της αρχέγονης θρησκευτικότητας, που εκφράστηκε ουσιαστικά σε μονοθεϊστική βάση, θα αποτελούσε ένα είδος φυσικής αποκάλυψης στην οποία ο πρωταρχικός ρόλος επρόκειτο να καλυφθεί από την άμεση εμπειρία του κοσμικού φωτός, από τις πνευματικές έννοιες που καλύπτει και από τον ήλιο και τις διάφορες στιγμές που σηματοδοτούν το ουράνιο μονοπάτι του, τον Θεό-έτος που απεικονίζεται ως αναπνοή / ζωή του ήλιου [...] Ένας γιος, ο κομιστής του τι ονόμαζε ο Wirth το φως της γης, θα είχε προέλθει από έναν πρωταρχικό κοσμικό πατέρα. τον ήλιο, το σωματικό όχημα του πνευματικού φωτός".
Ο πολιτικός και θρησκευτικός σχεδιασμός του Ιουλιανού απέτυχε λόγω του πρόωρου θανάτου του κατά τη διάρκεια της εκστρατείας κατά της Περσίας. Όπως και οι διάδοχοι που κατέστρεψαν το έργο του Ακχενατόν, οι διάδοχοι του Ιουλιανού δεν φρέναραν πλέον τον εκχριστιανισμό της αυτοκρατορίας - και αυτή κατάφερε να επιβιώσει στο ανατολικό τμήμα της, χάρη στη βαθιά επιρροή που ασκούσε η Felix Asia (Ευτυχής Ασία).
