Όσο κι αν προσπαθώ, δεν μπορώ να καταλάβω τι είδους Ευρώπη οραματίζονται όσοι την επικαλούνται ως οντότητα που πρέπει να αντιπαρατεθεί στην Αμερική και τη Ρωσία, ούτε πώς σκοπεύουν να την υλοποιήσουν.
Σε ένα ορισμένο σημείο της ιστορίας, η Ευρώπη είχε διαμορφωθεί ως εδαφική ενότητα, πρώτα με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στη συνέχεια με διαδοχικές αυτοκρατορίες, τον Καρλομάγνο πριν από το 1000, τον Φρειδερίκο Α' μετά το 1000. Μια Ευρώπη με μαγνήτη τον Αυτοκράτορα σε ένα ομοιογενές πολιτιστικό και θρησκευτικό πλαίσιο. Με τη σταδιακή αποσύνθεση αυτής της αποτελεσματικής ευρωπαϊκής ενότητας σε σημείο μηδενισμού, οι "αντάρτες" της ευρωπαϊκής αποκατάστασης ως συνεκτικής και ομοιογενούς οντότητας έπρεπε πάντοτε να αναφέρονται στις κληρονομιές του παρελθόντος, οι οποίες, ωστόσο, αναλαμβάνονταν μέσω του εθνικιστικού μοχλού αυτού ή εκείνου του κράτους (ο Ναπολέων και ο Χίτλερ, που, όπως είπαμε *εν πάση περιπτώσει*, το αντιλαμβάνονταν ότι επιτυγχανόταν μόνο με τη συμπερίληψη της Ρωσίας στην κατάκτηση της οποίας κινήθηκαν οι αντίστοιχοι στρατοί τους).
Η αρχική πολιτιστική, πολιτική, οικονομική, καλλιτεχνική, θρησκευτική και σε κάποιο βαθμό γλωσσική και, κυρίως, "θεσμική" ομοιογένεια που ενσάρκωνε ένας νόμιμος αυτοκράτορας έχει χαθεί.
Σήμερα, η ΕΕ έχει 24 επίσημες γλώσσες: βουλγαρικά, γερμανικά, αγγλικά, δανικά, εσθονικά, γαλλικά, ελληνικά, ιρλανδικά, ισπανικά, ιταλικά, κροατικά, λετονικά, λιθουανικά, μαλτέζικα, ολλανδικά, ουγγρικά, πολωνικά, πορτογαλικά, ρουμανικά, σλοβακικά, σλοβενικά, σουηδικά, τσεχικά και φινλανδικά- η πιο διαδεδομένη γλώσσα είναι τα γερμανικά, τα οποία μιλούν σχεδόν 100 εκατομμύρια άνθρωποι: Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία, Λιχτενστάιν, καθώς και σε τμήματα της Ιταλίας, του Λουξεμβούργου και του Βελγίου. Σήμερα, όμως, η ενδιάμεση γλώσσα μεταξύ όλων αυτών των γλωσσών δεν είναι πλέον η λατινική, αλλά η αγγλική, μια γλώσσα που έχει ελάχιστα κοινά με την Ευρώπη (οι Άγγλοι αυτοαποκαλούνται ακόμη και επίσημα εκτός ΕΕ) και είναι η γλώσσα ενός από τα δύο μπλοκ (των ΗΠΑ) εναντίον των οποίων θα ήθελαν να αντιπαρατεθούμε. Αυτοί που θεωρούν ότι η Ευρώπη εκτείνεται από την Πορτογαλία μέχρι τα Ουράλια (κάτι που περισσότερο και από μια οροσειρά είναι μια λοφ'οσειρά, δεδομένου ότι το μέσο ύψος για 2000 χιλιόμετρα είναι 800 μέτρα, το μεγαλύτερο μέρος του κάτω από 600, άρα ένα σύνορο που δεν είναι καν φυσικό, όπως η θάλασσα ή οι Άλπεις) στην πράξη θέλουν επίσης να συμπεριλάβουν τα ρωσικά με διαφορετικό αλφάβητο, το κυριλλικό.
Σήμερα, η Ευρώπη είναι διαιρεμένη σε 27 "κυρίαρχα" κράτη, τα οποία με τη σειρά τους είναι εσωτερικά διαιρεμένα σε κόμματα, καθένα από τα οποία δεν έχει ουσιαστικά "ιδεολογικά δίδυμα" στα άλλα 27 κράτη: διαφορετικές διακρίσεις και ευαισθησίες πέρα από τις θλιβερές αδελφοποιήσεις και τα ξαδέρφια που αναφέρθηκαν.
Σήμερα, η Ευρώπη δεν χαρακτηρίζεται από ομοιογένεια ούτε από θρησκευτική άποψη: Καθολικοί και Προτεστάντες, των οποίων οι δύο διαφορετικοί εκφυλισμοί έχουν οδηγήσει σε δύο διαφορετικές εννοιολογικές θέσεις αθεΐας, και επομένως μηδενισμού. Αυτό που είναι θρησκευτικό στη Ρωσία είναι ουσιαστικά η Ορθοδοξία.
Εν ολίγοις, ποια θα ήταν η συγκολλητική ουσία για ένα ευρωπαϊκό μπλοκ; Σε γεωγραφική βάση; Και εδώ, επίσης, βρισκόμαστε σε αδιέξοδο. Γεωγραφικά, η Ευρώπη είναι με την υπόλοιπη ήπειρο στα ανατολικά όπως η Καλιφόρνια με τις υπόλοιπες ΗΠΑ, πρακτικά μια χερσόνησος. Αρκεί να κοιτάξετε έναν χάρτη για να το διαπιστώσετε.
Και λένε: "Ας απαλλαγούμε από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ". Αλλά για να απαλλαγούμε από τη Ρωσία θα ήταν απαραίτητο να μας είχε καταλάβει, να βρισκόταν μέσα στη σάρκα μας, στο κεφάλι μας, φυσικά και ως απαξίωση. Δεν είναι. Αν μη τι άλλο, είναι στο μέτρο των κοινών αξιών και συναισθημάτων, στη λογοτεχνία, την τέχνη, την κλασική μουσική, ενώ η Αμερική, με όλες ή σχεδόν όλες τις απαξιώσεις της, είναι σίγουρα μέσα στην Ευρώπη και σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές παραδόσεις.
Το να αγωνίζεσαι μια ουτοπία έχει νόημα μόνο αν η ουτοπία στην οποία αναφέρεσαι δεν είναι ο πραγματικός στόχος που πρέπει να επιτευχθεί, αλλά μόνο αυτό που σου επιτρέπει να είσαι σε δράση, γιατί η δράση είναι η αξία- όχι η προσγείωση στον πλανήτη Papalla, αλλά αυτό που κάνεις (και πώς είσαι) στην προσπάθεια να φτάσεις εκεί. Και αυτό δεν είναι ένα πολιτικό σχέδιο, αλλά ένα υπαρξιακό σχέδιο, κάτι που χρησιμεύει για να σας δώσει μια κατεύθυνση ταξιδιού, γνωρίζοντας ότι το ταξίδι είναι αυτό που έχει αξία και μας γεμίζει, όχι η επίτευξη του στόχου.
Είχε νόημα να πούμε: "ούτε φιλελεύθερος ούτε κομμουνιστής, αλλά τρίτη "ιδεολογική" θέση". Εδώ βρισκόμαστε τώρα στην αντιπαράθεση μεταξύ μιας οντότητας (της αμερικανικής) που σχεδιάζει έναν μονοπολικό κόσμο και μιας οντότητας που θεωρητικοποιεί την πολυπολικότητα (η οποία δεν είναι πολυμέρεια) και επομένως εγγυάται την πραγματική ανεξαρτησία.
Αν θέλετε να προεικονίσετε μια νέα Ευρώπη στον σημερινό κόσμο, όταν το κάνετε αυτό, πρέπει να με πείσετε για τη συγκολλητική ουσία, για το τι πραγματικά ενώνει, τι ενώνει που καθιστά δυνατό τον προσδιορισμό ενός μπλοκ που δεν μπορεί να είναι απλώς ένα σύνολο θεσμών βασισμένων στο ενιαίο νόμισμα, το χρηματοπιστοτικό και το εμπόριο, αλλά πρέπει να έχει ως κέντρο βάρους μια ρητή έννοια της ελευθερίας, μια κοινή πνευματική ευαισθησία. Λοιπόν, ελευθερία από τι και για να κάνει τι; Και ενώ προσπαθείτε να θεωρητικοποιήσετε αυτή την κόλλα, τον άξονα στήριξης, τον μαγνήτη, πρέπει να συνειδητοποιήσετε τις τρέχουσες δυνάμεις στο πεδίο που αντιτίθενται η μία στην άλλη, τι αντιπροσωπεύει και προσφέρει η μία και τι κάνει η άλλη. Πού είναι η συγγένεια, έστω και ελάχιστη. Πρέπει να παραδεχτείτε ότι το ένα μπλοκ σας έχει πραγματικά αφαιρέσει την ανεξαρτησία και την ελευθερία σας, σας έχει υποτάξει στα δικά του συμφέροντα, σας έχει διαστρεβλώσει στις πατρογονικές σας αξίες και τα αρχέτυπα, ενώ το άλλο δεν το έχει κάνει, και λόγω της ιστορίας του, των εγγενών χαρακτηριστικών του, δεν σκοπεύει να το κάνει: διεκδικεί τη δική του ιδιαιτερότητα την οποία αντιπαραβάλλει με το σύνολο της Δύσης. Και αυτό το δεύτερο μπλοκ βρίσκεται σε σύγκρουση με εκείνον που μας έχει υποτάξει και για αυτό πρέπει να αποφασίσουμε αν θα τα βάλουμε μαζί του ή εναντίον του. Ανεξάρτητα από αυτόν, είμαστε ήδη υποταγμένοι, και ίσως ακριβώς με την υποταγή του "αυτοκρατορικού" (μοντέρνου) μοντέλου του η χαοτική δυνητική Ευρώπη θα μπορούσε να βρει έναν τρόπο πραγμάτωσης.
Υ.Γ. Προφανώς δεν έχω γράψει όλα όσα πρέπει να γραφτούν. Θα επανέλθω στο θέμα.
Maurizio Ulisse Murelli
